“Giấc mơ sắp chết”, ông Boris Johnson đã viết như vậy trong bức thư từ chức ngoại trưởng gửi cho Thủ tướng Theresa May. Tuyên bố đó của ông dường như đã cho thấy rõ tình trạng Brexit - kế hoạch rời Liên minh Châu Âu (EU) - hiện nay của Anh.

Anh bị ràng buộc về mặt pháp lý để rời khỏi khối liên minh chính trị và kinh tế lớn nhất thế giới này vào ngày 29-3-2019. Nhưng trong 2 năm qua, kể từ khi người Anh bỏ phiếu chọn rời khỏi EU, London hầu như đạt được rất ít tiến bộ về mối quan hệ của đất nước với 27 quốc gia thành viên còn lại khi rời đi. Trong nhiều tháng, Thủ tướng May từ chối lựa chọn giữa ý tưởng về “Brexit mềm”, một thỏa thuận tìm cách giảm thiểu thiệt hại cho nền kinh tế Anh bằng cách duy trì một số liên kết quy định giữa Anh và EU; và “Brexit cứng”, theo đó cắt đứt hoàn toàn quan hệ thương mại với EU.

Bà May băn khoăn bởi có những cảnh báo “Brexit cứng” sẽ khiến nền kinh tế Anh thiệt hại tới 66 tỷ bảng (81,1 tỷ USD) mỗi năm. Nhưng nội các bảo thủ của bà lại muốn “Brexit cứng” bất chấp cảnh báo thiệt hại to lớn. Mâu thuẫn bùng nổ với sự ra đi liên tiếp của nhiều nhân vật trong chính phủ của Thủ tướng May. Và bà đã rất lo sợ rằng, những mâu thuẫn về Brexit sẽ làm lung lay chính phủ thiểu số mà bà gầy công xây dựng. Nhưng bà cũng biết rõ, đồng hồ đang tích tắc.

Vì vậy, cuối cùng, hồi tuần trước, bà đã đưa ra lựa chọn của mình, chọn cách tiếp cận yêu cầu Anh chấp nhận một số quy tắc của EU về hàng hóa và sản phẩm nhưng từ chối các quy định đối với dịch vụ - một kiểu Brexit mềm mại mà bà hy vọng là các nhà lãnh đạo EU có thể chấp nhận, bất chấp phản đối của những nhân vật bảo thủ trong Nội các của bà.

Lúc đầu, có vẻ như kế hoạch của bà May đã tránh được một cuộc đột biến. Nhưng chính nó lại làm bùng nổ những tranh cãi mới. Cú đánh mạnh nhất nhằm vào bà May là việc Bộ trưởng Brexit David Davis rời bỏ chính phủ để phản đối kế hoạch. Trong vòng một ngày, ông Johnson - người ủng hộ chính cho một “Brexit cứng” cũng gửi đơn từ chức. Chính phủ của Thủ tướng May bây giờ yếu hơn bao giờ hết, và tương lai của bà cũng không rõ ràng.

Không rõ cơn ác mộng mà quá trình Brexit đã lao vào là như thế nào, nhưng nó đang khiến cho chính phủ của bà May và cả nước Anh khốn đốn. Các cuộc đàm phán Brexit - một nhiệm vụ hoành tráng theo hoàn cảnh tốt nhất - bây giờ sẽ phải đối mặt với rối loạn chức năng mở chứ không phải chỉ của nội bộ EU. Cho đến nay, người Châu Âu vẫn cam kết rất ít. Và thời hạn chót đang hiện ra lờ mờ.

THANH VĂN